DIE ADJEKTIVDEKLINATION (Sıfat Çekimi)
Sıfat çekimini doğru yapabilmek için ilk olarak anlam bakımından hangi fiilin “Nominativ” (yalın hal), hangi fiilin “Akkusativ” (-i hali) gerektirdiğini bilmek gerekir. Konularımızda karşımıza çıkacak olan fiiller aşağıdaki fiillerdir ve bu fiiller –i halini gerektirir.
DIE VERBEN mit Akkusativ (Cümledeki Sıfat Çekiminde “-i halini” gerektiren fiiller):
|
tragen : taşımak, giymek (düzensiz fiil) |
an / ziehen : giymek (ayrılan, düzenli fiil) |
kaufen : satın almak (düzenli fiil) |
mögen : beğenmek, hoşlanmak (Modalverb) |
finden : bulmak (düzenli fiil) |
an / probieren: giysiyi denemek (ayrılan, düzenli fiil) |
mit / nehmen : yanına alıp götürmek (ayrılan, düzensiz fiil) |
Bu fiillerden biri ile kurulmuş bir cümle karşımıza çıktığında, o cümle içerisinde geçen sıfatın çekim eki aşağıdaki gibi olmalıdır.
Akkusativ (-i hali) | |
Cümlede “den (M)” varsa;
|
sıfat çekim eki “–en” olmalıdır. |
Cümlede “die (F)” varsa;
|
sıfat çekim eki “–e” olmalıdır. |
Cümlede “das (N)” varsa;
|
sıfat çekim eki “–e” olmalıdır. |
Cümlede “die (P)” varsa;
|
sıfat çekim eki “–en” olmalıdır. |
Cümlede Maskulinum (eril) olan “einen, keinen, meinen, deinen, seinen, ihren, unseren, euren, Ihren” v.b. varsa;
|
sıfat çekim eki “–en” olmalıdır. |
Cümlede Femininum (dişil) olan “eine, keine, meine, deine, seine, ihre, unsere, eure, Ihre” v.b. varsa;
|
sıfat çekim eki “–e” olmalıdır. |
Cümlede Neutrum (nötr) olan “ein, kein, mein, dein, sein, ihr, unser, euer, Ihr” v.b. varsa;
|
sıfat çekim eki “–es” olmalıdır. |
Cümlede Plural (çoğul) olan “ein (çoğullarda bulunmaz), keine, meine, deine, seine, ihre, unsere, eure, Ihre” v.b. varsa;
|
sıfat çekim eki “–e” olmalıdır. |
DIE VERBEN mit Dativ: (Cümledeki Sıfat Çekiminde “Yalın hali” ve Cümle İçerisinde Kişi (Şahıs) Zamirlerinin “–e Halini” Gerektiren Fiiller): |
stehen : ..durmak, yakışmak (düzenli fiil) |
passen : beden ölçüsünün uyması (düzenli fiil) |
gefallen : -in hoş gelmesi, beğenmek (düzensiz fiil) |
gehören : -e ait olmak (düzenli fiil) |
Bu fiillerden biri ile kurulmuş bir cümle karşımıza çıktığında, o cümle içerisinde geçen sıfat tamlaması özne konumundadır ve o cümle içerisinde özne konumunda bulunan sıfatın çekim eki yalın haldedir. Ayrıca bu cümle içerisinde geçen kişi (şahıs) zamiri “Dativ” (-e hali) halindedir.
Örnek:
Ein brauner Anorak (Er) + steht + dir + gut.
Özne + Fiil + kişi (şahıs) zamiri + Nesne/Tümleç
Nominativ (Yalın haldeki) “er” öznesine göre Dativ (-e halinde)
sıfat tamlaması çekilmiş fiil
Verilen bu fiillerden biri ile kurulmuş bir cümle karşımıza çıktığında ise, o cümle içerisindeki sıfatın çekim eki aşağıdaki gibi olmalıdır.
Nominativ (Yalın hal) | |
Cümlede “der (M)” varsa;
|
sıfat çekim eki “–e” olmalıdır. |
Cümlede “die (F)” varsa;
|
sıfat çekim eki “–e” olmalıdır. |
Cümlede “das (N)” varsa;
|
sıfat çekim eki “–e” olmalıdır. |
Cümlede “die (P)” varsa;
|
sıfat çekim eki “–en” olmalıdır. |
Cümlede Maskulinum (eril) olan “ein, kein, mein, dein, sein, ihr, unser, euer, Ihr” v.b. varsa;
|
sıfat çekim eki “–er” olmalıdır. |
Cümlede Femininum (dişil) olan “eine, keine, meine, deine, seine, ihre, unsere, eure, Ihre” v.b. varsa;
|
sıfat çekim eki “–e” olmalıdır. |
Cümlede Neutrum (nötr) olan “ein, kein, mein, dein, sein, ihr, unser, euer, Ihr” v.b. varsa;
|
sıfat çekim eki “–es” olmalıdır. |
Cümlede Plural (çoğul) olan “ein (çoğullarda bulunmaz), keine, meine, deine, seine, ihre, unsere, eure, Ihre” v.b. varsa;
|
sıfat çekim eki “–e” olmalıdır. |
DIE PERSONALPRONOMEN IM DATIV
(-e halindeki Kişi (Şahıs) Zamirleri):
ich ( ben ) | mir ( bana ) |
du ( sen ) | dir (sana) |
er ( o – bay) | ihm (ona-erkek) |
sie ( o – bayan) | ihr (ona-bayan) |
es ( o – cansız va.) | ihm (ona-çocuk, bebek..vb) |
wir ( biz ) | uns (bize) |
ihr ( siz ) | euch (size) |
sie ( onlar ) | ihnen (onlara) |
Sie (Nezaket – siz ) | Ihnen (size –nezaket, saygı) |
REGELN DER ADJEKTIVDEKLINATION IM NOMINATIV
( Yalın Haldeki Sıfat Çekimi Kuralları ) :
1-) Cümlede “der, die, das” varsa sıfat + “- e” alır. : der schwarze Hut ( M ) : die gelbe Jacke ( F )
: das grüne Hemd ( N )
Çoğullarda sıfat + “- en” : die braunen Krawatten ( P )
2-) Cümlede “ein” varsa ismin tanım edatı “der” ise sıfat + “-er” : ein brauner Mantel ( M )
“das” ise sıfat + “- es” : ein rotes Hemd ( N)
“ eine” varsa zaten ismin tanım edatı “die”’ dir. Sıfat + “ – e” : eine schicke Bluse ( F )
Çoğullarda ise Sıfat + “ – e” : ! weiβe Socken ( P )
REGELN DER ADJEKTIVDEKLINATION IM AKKUSATIV
( -i Haldeki Sıfat Çekimi Kuralları ) :
1-) Cümledeki isim ismin –i halinde ise (Akkusativ) sadece tanım edatı “der” olan ismin sıfat çekimi değişir.
Tanım edatı “die, das, die (plural)” olan ismin sıfat çekimi ise yalın haldeki (Nominativ) gibidir.
2-) Cümlede “den, einen, keinen, meinen, …” varsa, yani çekimlenmiş AKK. varsa sıfat + “-en” :
einen modernen Rock ( M) …
TANIM EDATLARI VE ZAMİRLER:
Almancada isimlerin önünde yer alan tanım edatlarını yalın haldeki zamirlere aşağıdaki gibi dönüştürürüz.
TANIM EDATLARI: | ZAMİRLER: |
Der (Maskulinum-Eril) | er |
Die (Femininum-Dişil) | sie |
Das (Neutrum-Nötr) | es |
Die (Plural-Çoğul) | sie |
Örnek: Das weisse Hemd + steht + ihm + gut. Es + steht + ihm + gut.
Nominativ Nominativ
(Yalın halde) (Yalın halde)
Fiilin anlamından dolayı sıfat çekim eklerinin nasıl olması gerektiği bulunduktan sonra, o cümlede geçen ” Belirli, Belirsiz, Olumsuz ve Aitlik zamirinin” de değişmesi gerektiği bilinmelidir. Bu da yine cümledeki fiilin konumuna bağlıdır.
Belirli, Belirsiz, Olumsuz ve Aitlik zamirinin çekimi şöyle olmalıdır:
Der ( M ) | Die ( F ) | Das ( N ) | Die ( Pl.) | |
Nominativ
( Yalın) |
der / ein / kein / mein … | die / eine / keine / meine … | das / ein / kein / mein … | die / ! / keine / meine … |
Akkusativ
( – i hali ) |
den / einen / keinen / meinen… | die / eine / keine / meine … | das / ein / kein / mein … | die / ! / keine / meine … |
DIE STEIGERUNGSFORMEN DER ADJEKTIVEN
(Sıfatlarda Derecelendirme):
GRUNDFORM
(Sıfatın Yalın Hali) |
KOMPARATIV
(Sıfatın Üstün Derecesi) |
SUPERLATIV
(Sıfatın En Üstün Derecesi) |
Sıfat | Sıfat + “-er” | “am” + Sıfat + “-sten” |
Örnek:
Die Hose ist schön, das Hemd ist schöner, aber das Kleid ist am schönsten.
(Pantolon güzel, gömlek daha güzel, fakat elbise en güzeli.)
Bazı Kurallar:
1.) Eğer sıfat tek heceliyse, sesli harfler a, o, u ä, ö, ü harflerine dönüşür.
Örnek: schwach – schwächer – am schwächsten
groβ – gröβer – am gröβten
jung – jünger – am jüngsten
2.) “-t” ve “-z” harfleriyle biten sıfatlarda “Superlativ” derecesinde “-e” kaynaştırma harfi bulunur.
-sten –esten
Örnek: alt – älter – am ältesten
kurz – kürzer – am kürzesten
3.) “-r” ve “-l” ile biten sıfatlarda “Komparativ” derecesinde fiil kökünde “-r” ve “-l” harflerinden önce gelen sesli harf düşer.
Örnek: teuer – teurer – am teuersten
DIE POSSESSIVPRONOMEN
(İyelik (Sahiplik) Zamirleri)
der | die | das | die (Plural) | |
ich | mein | meine | mein | meine |
du | dein | deine | dein | deine |
er | sein | seine | sein | seine |
sie | ihr | ihre | ihr | ihre |
es | sein | seine | sein | seine |
wir | unser | unsere | unser | unsere |
ihr | euer | eure | euer | eure |
sie | ihr | ihre | ihr | ihre |
Sie | Ihr | Ihre | Ihr | Ihre |
Beispiele :
Das ist mein Pullover. (Der Pullover/ich) Das ist mein Hemd. (Das Hemd/ich)
Das ist meine Jacke. (Die Jacke/ich) Das sind meine Kleider. (Die Kleider (Plural)/ich)
DER FRAGEPRONOMEN “WELCH…” – “DIES…”
(“Hangi …” Soru Zamiri – “Bu, Şu, O …” İşaret Zamiri)
Nominativ | Akkusativ | |
der | Welcher – Dieser | Welchen – Diesen |
die | Welche – Diese | Welche – Diese |
das | Welches – Dieses | Welches – Dieses |
die (Plural) | Welche – Diese | Welche – Diese |
Beispiele :
Nominativ
Welcher Rock ist schön? – Dieser weiße Rock ist schön.
Welche Bluse ist klassisch? – Diese rote Bluse ist klassisch.
Welches T-Shirt ist klein? – Dieses gelbe T-Shirt ist klein.
Welche Schuhe sind groß? – Diese schwarze Schuhe sind groß. (Plural)
Akkusativ
Welchen Pullover nimmst du? – Ich nehme diesen blauen Pullover.
Welche Jacke nimmst du? – Ich nehme diese braune Jacke.
Welches Kleid nimmst du? – Ich nehme dieses rote Kleid.
Welche Kleider nimmst du? – Ich nehme diese sportliche Kleider. (Plural)