Patent Sahibinin Hakları Nelerdir?

1- Patent Tescilinden Doğan Hakların Kapsamı:

Patent hakkı sahibi, buluşun yeri, teknoloji alanı ve ürünlerin ithal veya
yerli üretim olup olmadığı konusunda herhangi bir ayırım yapmaksızın patent
hakkından yararlanır.

Patent başvurusu veya patentten doğan korumanın kapsamı istem veya istemler
ile belirlenir. İstem veya istemler tarifname ve resimler esas alınarak
yorumlanır.
İstem veya istemler, bir yandan patent başvurusu veya patent sahibine
hakkı olan korumayı sağlayacak ve diğer yandan üçüncü kişilere de korumanın
kapsamı açısından makul bir düzeyde kesinlik ifade edecek şekilde birlikte
yorumlanır.

Patent sahibi, üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak aşağıda

sayılanların yapılmasını önleyebilir;

a – Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya
ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir
nedenle olursa olsun elde bulundurulması;
b – Patent konusu olan bir usulün kullanılması;
c – Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul
patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler tarafından başkalarına teklif
edilmesi.
d – Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin
satışa sunulması veya kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar
için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde
bulundurulması.

2- Patent Haklarına Tecavüz Sayılan Fiiller:

Aşağıda yazılı fiiller patent haklarına tecavüz sayılır:
a – Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamamen
üretme sonucu taklit etmek;
b – Kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği veya
bilmesi gerektiği halde, tecavüz yoluyla üretilen ürünleri satmak, dağıtmak veya
bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için ithal etmek veya
ticari amaçla elde bulundurmakveya uygulamaya koymaksuretiyle kullanmak;
c – Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu olan usulü kullanmak
veya buluş konusu usulle doğrudan doğruya elde edilen ürünleri satmak,
dağıtmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için
ithal etmek veya uygulamaya koymak suretiyle kullanmak;
d – Patent sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans veya zorunlu lisans
yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devir
etmek;
e – Patent haklarına tecavüz sayılan fiillere iştirak veya yardım veya bunları
teşvik etmek veya hangi şekil ve şartlarda olursa olsun bu fiillerin yapılmasını
kolaylaştırmak;
f – Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkarılan
eşyanın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak.
Patent bir ürünün yapılışına ait bir usul için alınmışsa, aynı nitelikleri
taşıyan her ürün, patenti alınmış usule göre yapılmış sayılır. Usule tecavüz
etmeksizin ürünü ürettiğini iddia eden davalı bunu ispat etmekle
yükümlüdür.

3- Patent Hakkı Sahibi , Patentten Doğan Haklarını

Ne Zaman Kullanabilir ?

Patent veya Faydalı Model Başvurusu sahiplerinin en çok sorduğu sorulardan
birisi , patent müracaatını yaptık, patentlerin tescil prosedürü
uzun sürüyor, bu süre içinde patentim taklit edilirse dava açabilirmiyim ? Yoksa
tescil belgem çıkıncaya kadar patentimi taklit edenler hakkında dava açamayacak
mıyım ? şeklindedir.
Bu sorunun cevabı 551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında
KHK’nin 136. Maddesinin son fıkrasında verilmiştir :
Patent başvurusu Türk Patent Enstitüsü tarafından ayda bir
yayınlanan RESMİ PATENT BÜLTENİNDE yayınlandığı takdirde,
başvuru sahibi, buluşa vaki tecavüzlerden dolayı hukuk ve ceza davası
açmaya yetkilidir.
Patent Hakkına Tecavüz eden, başvurudan veya kapsamından
haberdar edilmiş ise (Örneğin; Patent Başvurusuna konu buluşu
kullanmaması ihtarname ile kendisine bildirilmişse), başvurunun
yayınlanmış olması şartı aranmadan hukuk ve ceza davası açılabilir.

4- Patent sahibinin hukuk ve ceza mahkemelerinde

açabileceği davalar ve talepleri:
Patent hakları tecavüze uğrayan patent sahibi mahkemelerde dava
açarak aşağıdaki taleplerde bulunabilir:

1- Patentten doğan haklara tecavüz fiillerinin durdurulması talebinde
bulunabilir, Ayrıca Mahkemeden İHTİYATİ TEDBİR KARARIYLA
; Patentten doğan haklara tecavüz edilerek üretilen veya ithal edilen
şeylere veya patenti verilmiş usulün icrasında kullanılan vasıtalara, Türkiye
sınırları içinde veya gümrük ve serbest liman veya bölge gibi olanlar
dahil, bulundukları her yerde el konulması ve bunların saklanmasını,
Her hangi bir zararın tazmini bakımından teminat verilmesini talep
edebilir.
2– Patent Hakkına Tecavüzün giderilmesini, maddi ve manevi
zararın tazminini talep edebilir.
3- Patentten doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen
ürünlere, bunların üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara ve
patente bağlı bir usulün kullanımını sağlayan araçlara el konulmasını
talep edebilir.
4- El konulan ürün ve araçlar üzerinde kendisine mülkiyet hakkının
tanınmasını talep edebilir.Bu durumda, söz konusu ürünlerin değeri,
tazminat miktarından düşülür. Bu değer, kabul edilen tazminatı aştığı
zaman, patent sahibinin fazlayı karşı tarafa ödemesi gerekir.
5- Patentten doğan haklara tecavüzün devamını önlemek üzere
tedbirlerin alınması, el konulan ürünlerin ve araçların şekillerinin
değiştirilmesi veya patentten doğan haklara tecavüzün önlenmesi için,
kaçınılmaz ise, imhasını talep edebilir.
6- Patentten doğan haklara tecavüz eden kişi aleyhine verilen mahkeme
kararının, masrafları tecavüz eden tarafından karşılanarak, ilgililere tebliğ edilmesi
ve kamuya ilan yoluyla duyurulması talebi.
7- Patent sahibi , patent hakkına tecavüz edenden sadece fiili zararının

değerini değil, ayrıca patent hakkına tecavüz dolayısıyla yoksun kalınan kazancın da ödenmesini talep edebilir.
Yoksun kalınan kazanç, zarar gören patent sahibinin seçimine bağlı
olarak, aşağıdaki değerlendirme usullerinden birine göre hesap edilir:
a- Patentten doğan hakka tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, patent
sahibinin patenti kullanması ile elde edebileceği muhtemel gelire göre;
b- Patentten doğan hakka tecavüz edenin, patent konusu buluşu
kullanmakla elde ettiği kazanca göre;
c- Patentten doğan hakka tecavüz edenin, buluşu bir lisans anlaşması
ile hukuka uygun şekilde kullanmış olması halinde ödemesi gereken
lisans bedeline göre.
Yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında, özellikle buluşun
ekonomik önemi, patent hakkına tecavüz edildiği anda geçerlilik süresi
ve tecavüz sırasında patente ilişkin lisansların sayısı ve çeşidi gibi etkenler
göz önünde tutulur.
– Patent Haklarına Tecavüz suçunu işleyenlere verilecek
cezalar:
Başkasının tescilli patentini taklit eden, patentin taklit edilmesi sonucunda
üretilen malları satan, ithal veya ihraç eden, ticari amaçla elde bulunduranlar
hakkında, patent sahibinin Cumhuriyet Savcılığı’na şikayette bulunması sonucunda
, güvenlik güçlerince taklit mallara el konularak, suçlular hakkında
Savcılık tarafından KAMU DAVASI açılmaktaydı, ancak 2009 yılında Anayasa
Mahkemesinin aldığı bir kararla Patent ihlallerinde (Nisan 2010 tarihi itibariyle
😉 ceza davası açılamamaktadır. İlgili cezai hükümler yeniden ve bir an önce
düzenlenerek patent ihlalleri cezasız bırakılmamalıdır.

5- Patentin Hükümsüzlüğüyle İlgili Davalar:

Aşağıdaki hallerde patentin hükümsüz sayılmasına yetkili mahkeme tarafından karar verilir:
a- Patent konusunun, patent verilebilirlik şartlarına (Yenilik, Tekniğin
bilinen durumunun aşılması, Sanayi’ ye uygulanabilirlik) sahip olmadığı
ispat edilmişse;
b- Buluşun, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda bir uzmanın
onu uygulamaya koyabilmesini mümkün kılacak yeterlikte, açık ve tam
olarak tanımlanmadığı ispat edilmişse;
c- Patent konusunun, yapılmış olan başvurunun kapsamı dışına
çıktığı, ispat edilmişse;
d- Patent sahibinin, patent isteme hakkına sahip bulunmadığı ispat
edilmişse.
Patent sahibinin,patent isteme hakkına sahip bulunmadığı hakkındaki
iddia, ancak, buluşu yapan veya halefleri tarafından ileri sürülebilir.
Hükümsüzlük nedenleri patentin sadece bir bölümüne ilişkin
bulunuyorsa, sadece o bölümü etkileyen istem veya istemlerin iptali
suretiyle, kısmi hükümsüzlüğe karar verilir. Bir istemin kısmen
hükümsüzlüğüne karar verilemez.
Patentin hükümsüzlüğü, zarar gören kişiler veya Cumhuriyet
Savcıları kanalıyla ilgili resmi makamlar tarafından istenebilir. Ayrıca,
patentin hükümsüzlüğünü, patent isteme hakkına sahip kişiler de ileri
sürebilir.
Patentin hükümsüzlüğü koruma süresinin devamınca veya hakkın
sona ermesini izleyen beş yıl içinde dava edilebilir.